KRUS – Zasady podlegania i ustania ubezpieczenia społecznego rolników

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2020r., poz.174), wymienionemu ubezpieczeniu podlega obowiązkowo :rolnik, zamieszkujący i prowadzący na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jego posiadaniu gospodarstwie rolnym o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych lub dział specjalny produkcji rolnej w rozumieniu ustawy , w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także małżonek rolnika oraz domownik stale pracujący w tym gospodarstwie, jeżeli rolnik ten, jego małżonek i domownik nie podlegają innemu ubezpieczeniu społecznemu i nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie mają ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Za osoby podlegające innemu ubezpieczeniu społecznemu w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników uznawane są osoby podlegające obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych lub objęte przepisami o zaopatrzeniu emerytalnym. Dlatego też osoby wykonujące aktywność zawodową, rodzącą obowiązek podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w ZUS, na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 października 1998r o systemie ubezpieczeń społecznych nie spełniają warunków do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników.

Niemniej w szczególnych przypadkach, ściśle określonych przepisami ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, rolnik lub domownik podlegający ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy:
– podlega nadal temu ubezpieczeniu pomimo objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym w ZUS z tytułu wykonywania umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz z tytułu powołania do składu rad nadzorczych,
– może kontynuować podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników po rozpoczęciu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej spełniając warunki art. 5a ustawy z dnia 20 grudnia 1990r o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2020r., poz.174).

Podleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu dotyczy m.in. : osób, które:
– wykonują pracę w ramach umowy o pracę,
–  z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, w tym pozarolniczej działalności gospodarczej, w ramach wolnego zawodu, czy wymienionych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych spółek,
–  a także w okresach pobierania zasiłku dla bezrobotnych (rejestracja w charakterze bezrobotnego bez prawa do zasiłku nie jest uznawana za podleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu).

Za osoby podlegające innemu ubezpieczeniu społecznemu uważa się także osoby objęte zaopatrzeniem emerytalnym, określonym w odrębnych  przepisach.

Osoby, które nie spełniają warunków do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w trybie obowiązkowym, a dla których działalność rolnicza stanowi stałe źródło utrzymania, np. rolnik prowadzący działalność rolniczą w gospodarstwie o powierzchni do 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych, a także jego małżonek i domownik, mogą zostać objęci ubezpieczeniem dobrowolnym – po złożeniu we właściwym Oddziale Regionalnym lub Placówce Terenowej KRUS stosownego wniosku.

Ubezpieczeniem społecznym rolników na wniosek może być objęta również osoba, która będąc rolnikiem, przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa do zalesienia na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Wyżej wymienione osoby mogą być dobrowolnie objęte ubezpieczeniem:
– w pełnym zakresie, tzn. jednocześnie ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim oraz ubezpieczeniem emerytalno-rentowym,
lub tylko – ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim w pełnym zakresie, pod warunkiem jednak, że nie podlegają innemu ubezpieczeniu społecznemu, ani nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty lub do świadczeń z ubezpieczeń społecznych

Ważne!

Ubezpieczenie na wniosek jest dobrowolną umową dwustronną zawartą między osobą zainteresowaną a Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Złożenie wniosku o objęcie ubezpieczeniem dobrowolnym jest ze strony osoby zainteresowanej deklaracją zawarcia takiej umowy. Strony zawierające umowę przyjmują na siebie wzajemne zobowiązania. Ze strony rolnika to przede wszystkim zobowiązanie się do opłacania należnych składek, a ze strony KRUS gwarantowanie świadczeń na warunkach określonych w ustawie.
Umowa ta w każdym czasie może zostać rozwiązana zarówno w wyniku złożenia przez osobę ubezpieczoną oświadczenia o odstąpieniu od ubezpieczenia, jak i w sytuacji zaprzestania opłacania należnych na to ubezpieczenie składek.

Opracowała
Ewelina Elias
Kierownik Wydziału Ubezpieczeń OR KRUS w Opolu